Brooklyn, New York'ta doğan Murphy, babasını küçük yaşta kaybetti ve abisi Charlie Murphy (1959-2017) ile 1 yıl yetiştirme yurdunda kaldı. Daha sonra annesi ve üvey babasının yanına taşındı. 15 yaşında kendine özgü metinler yazmaya başladı. İlk büyük şöhretini 1980'li yıllarda bir parçası olduğu SNL programıyla elde etti. 

1982'de ilk kez 48 Hrs. filminde oynadı, Beverly Hills Cop serisinde Axel Foley karakterini canlandırdı. 1995'te Vampire in Brooklyn filminde başrolde oynadı. 1996'da oynadığı ve birçok karaktere can verdiği Çatlak Profesör (The Nutty Professor) filmiyle dünya çapında şöhretini artırdı. 2000'de serinin ikinci filminde de aynı rolü sürdürdü. 2001'de Shrek serisinin ilk filminde Eşek'i canlandırdı ve sonraki 3 filmde de aynı karakteri seslendirdi.

2006 yılında rol aldığı Dreamgirls filmiyle En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu dalında Oscar adayı oldu, Altın Küre'yi kazandı. 2007'de Norbit filminde 3 karakteri aynı anda canlandırdı. 2008'de Meet Dave, 2009'da Imagine That gibi filmlerde oynadı. 2016'da bir süredir ara verdiği sinemaya Mr. Church filmiyle döndü.